Bakan Kurum, 5 yıllık kentsel dönüşüm eylem planını açıkladı

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 2012 yılında başlatılan kentsel dönüşüm çalışmalarına devam ediyor. Bu kapsamda Bakan Kurum, kentsel dönüşümün yeni yol haritası olan Kentsel Dönüşüm Eylem Planı'nı açıkladı.

Kurum'un açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:

Kentsel dönüşüm, depremle mücadele terörle mücadele kadar önemlidir. Bu herkesin bir kenarından tutması gereken bir eylem planıdır. Dün Külliye'de belediye başkanlarıyla bir araya geldik. İhtiyaçlarını not ettik. Birlikte neler yapabileceğimizi istişare ettik. Kentsel dönüşümün ülkemizin geleceğine dair çok önemli bir süreç olduğunu düşünüyoruz. Kentsel dönüşüm dahil tüm konularda kapılarımız sonuna kadar açıkdır. 82 milyon vatandaşımızın her zaman yanında olacağız.

11 MİLYAR LİRA KAYNAK SAĞLANDI
 

2012 yılından bugüne kadar 53 ilde ilan edilen 281 çalışma alanımızda kentsel dönüşümü başlattık ve bu alanda 1 milyon 166 bağımsız birimin dönüşümünü başlattık, bir kısmı yapıldı hak sahiplerine teslim edildi, bir kısmı inşa aşamasında. Belediye ve vatandaşlarmıza 11 milyar lira kaynak sağlandı. Yapı denetim sistemimizde 730 bin binamızı denetledik. Bu binalarda 5.5 milyon bağımsız birimimiz var. 1999 sonrası 22 milyon vatandaşımızın depreme dayanaklı konutlarda oturmasını sağladık. Devam eden inşaatlarla nüfusun yüzde 45'ini deprem riskinden kurtarmış olacağız.

5 YILDA ATILACAK ADIMLAR

Önümüzdeki 5 yılda atılacak adımları sizlerle paylaşmak istiyorum. 3 kritere göre hareket ediyoruz. Birincisi yerinde dönüşüm... İnsanlar çevresinden kopmadan dönüşüme katılmak istiyor. İkinci olarak gönüllü dönüşüm. Vatandaşımızın rızası olmadan hiçbir kentsel dönüşüm projesini yaptırmayacağız. Üçüncüsü olarak da dönüşümü hızlı yapmak zorundayız.

8 MADDELİK PLAN HAZIRLADIK
 

8 maddelik kentsel dönüşüm eylem planı hazırladık. Bu kapsamda şimdi, 8 maddelik Kentsel Dönüşüm Eylem Planımızı açıklıyorum.

HER ŞEHRİN KENDİNE ÖZGÜ ANAYASASI OLACAK
 

19 Şubat 2019 tarihinde valiliklerimize, belediyelerimize bir genelge gönderdik. Belediyelerimizin kentlerine özgü hazırladıkları Strateji Belgelerine göre "Kentsel Dönüşümün İlke ve Esasları"nı belirledik.

Bu sayede, her bir şehrimiz "Kendine Özgü bir Dönüşüm Anayasası"nın sahibi olacak. Buna göre her kentin kendi dönüşüm alanları o kentin bir bölümüne değil, bütününe yönelik yapılan analizlerle belirlenecek.

Yine o şehirde belirlenecek dönüşüm alanı şehrin kültürel ve geleneksel dokusuna uygun şekilde imar edilecek. O kente ait risk durumu, halkın beklentisi, finansal analizler, konut ve iş yeri ihtiyacı ve çevresel etkiler göz önünde bulundurulacak.

İlaveten, kentsel dönüşüm alanlarında Bakanlığımız, TOKİ, İlbank, Emlak Katılım Bankası, yerel idareler, vatandaşlarımız ve yatırımcılarımızın sorumluluklarını içeren "Kentsel Dönüşüm Rehberimizi" de hazırladık. Bu rehber doğrultusunda kentsel dönüşüm sürecini hızlandırmış olacağız.

100 BİNİ İSTANBUL'DA OLMAK ÜZERE HER YIL 300 BİN KONUT DÖNÜŞTÜRÜLECEK

Belirlediğimiz bu eylemle hâlihazırda acil dönüştürülmesi gereken 1 milyon 500 bin konutu 5 yıl içerisinde dönüştürmüş olacağız. Tespitlerimize göre dönüştürülmesi gereken konut sayısı 6.7 milyondur. Bunu da 20 yıl içerisinde gerçekleştireceğiz. Tüm bu çalışmalarımızı belediyelerimizle, özel sektörümüzle ve kamu kurumlarımızla birlikte hayata geçireceğiz.

2023'e kadar TOKİ Başkanlığımız eliyle yılda en az 30 bin olmak üzere 5 yılda toplam 150 bin konutu dönüştüreceğiz. Bugüne kadar kentsel dönüşüm kapsamında tüm Türkiye'de, toplam 152 bin konutumuzun ihalesini yaptık, 115 bin konutumuzu tamamladık.

Hâlihazırda, Üsküdar'da 1849, Esenler'de 8000, Gaziosmanpaşa'da 4748, Kâğıthane'de 850, Zeytinburnu'nda 713, Bağcılar'da 1015 olmak üzere, İstanbul'un birçok ilçesinde kentsel dönüşüm konutlarımızı üretiyoruz.

Bugün itibariyle, yıl içerisinde temeli atılan konutlarla birlikte, 25 bini İstanbul'da olmak üzere tüm Türkiye'de 65 bin konutluk kentsel dönüşüm projesini başlatmış oluyoruz.

TAŞKIN, HEYELAN VE SEL RİSKİ TAŞIYAN ALANLARDAKİ YAPILAR TAŞINACAK
 

1923-2016 yılları arasında ülkemizde meydana gelen afetler incelendiğinde, yaşanan can kayıplarının yüzde 90'ının depremlerden kaynaklandığını görüyoruz. Kalan yüzde 10'u ise heyelanlar, seller, taşkınlar nedeniyle meydana gelmektedir. Bilhassa 2018 ve 2019 yıllarında yaşadığımız seller ve heyelanlar maalesef bu oranı artırmıştır.

Bunun başlıca sebebi iklim değişikliğine bağlı yağış artışı ve dere yataklarındaki sağlıksız yapılaşmalardır.

Bildiğiniz üzere, 12 Temmuz 2019 tarihinde Karadeniz Bölgesi İklim Değişikliği Eylem Planını açıkladık. Bu çerçevede öncelikle dere güzergâhı içerisinde kalan taşkın ve sel riski altındaki yapıları belirledik.

Yeni yerleşim alanlarımızı tespit ediyoruz. Vatandaşlarımızı bu alanlara taşıyacağız. Yapacağımız 15 bin yeni konutla, heyelan, sel ve taşkınlardan kaynaklanan can ve mal kaybına karşı etkin bir önlem almış olacağız.

Önümüzdeki süreçte 7 bölgemizin tamamını kapsayan İklim Değişikliği Eylem Planlarımızı hazırlayacağız.

CANLA BAŞLA ÇALIŞIYORUZ
 

Tarihi kent merkezlerimiz sahip oldukları geleneksel yapılarıyla, kültürel dokularıyla, medeniyetimizin yansımalarıyla doludur. Bu bölgeler şehre ait hatıraların ve anlam dünyamızın en fazla hissedildiği yerlerdir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı olarak tarihi kent merkezlerimizin korunmasıyla tarihimizin, kültürümüzün, kimliğimizin geleceğe en güzel şekilde taşınmasını arzuluyoruz. Bu bölgelerdeki ticareti artırmak, turizmini geliştirmek, bu değerlerimizi cazibe merkezleri haline getirmek için canla başla çalışıyoruz.

Bugün ülkemizde yüzlerce tarihi kent merkezimiz var. Bu alanlarımızın tamamında belediyelerimizle iş birliği içerisinde sokak sağlıklaştırma, cephe yenileme, çevre düzenlemesi gibi faaliyetlerimizi hayata geçiriyoruz.

Bu kapsamda, öncelikli olarak Ankara Hergelen Meydanı, Konya Mevlana Meydanı, Niğde Kaleiçi, Erzurum Hacı Cuma, Kastamonu Nasrullah Cami ve çevresi, Afyon Mısri Çarşı, Kayseri Kaleiçi gibi son derece önemli projelerle çalışmalarımıza başladık. Diyarbakır, Tokat, Amasya ve Giresun illerimizde de çalışmalarımıza devam ediyoruz. Bu bölgelerde bulunan binlerce yapıyı yeniliyoruz.

SAĞLIKSIZ YAPILARI YENİLEYECEĞİZ

Ülkemizdeki tüm tarihi kent merkezlerimizde yer alan sağlıksız yapıların tamamını yenileyeceğiz, tarihi hüviyetlerine kavuşturacağız.

Dönüşüm çalışmalarımızda tarihi merkezlerimizi canlandırmanın yanında, tabiat varlıklarımızı da koruyor, oralarda da kaçak yapılaşmayla mücadele ediyor, dönüşüm çalışmalarımızı gerçekleştiriyoruz. Yaylalarımızda, koylarımızda, kıyılarımızda koruma amaçlı plan ve projelerimizi tamamlayarak buralardaki süreci yöneteceğiz. Tıpkı Bodrum ilçemizde, Ayder'de, Uzungöl'de olduğu gibi kaçak yapılaşmaya hiçbir şart altında müsaade etmiyoruz, etmeyeceğiz.

ŞEHİR MERKEZLERİNDEKİ KÖHNELEŞMİŞ, ÇÖKÜNTÜ ALANI HALİNE GELEN SANAYİ BÖLGELERİ DÖNÜŞTÜRÜLECEK
 

Bugün dünyamızda şehir merkezlerinde kalan eski sanayi alanlarının dönüştürülmesi en güncel konulardan biri haline gelmiştir. İnşa edildiği yıllarda, şehrin dışında yer alan sanayi alanlarımız, şehirlerin genişlemesiyle beraber merkezde kalmıştır. Bu da trafik yoğunluğundan sağlık sorunlarına, görüntü kirliliğinden fiziksel kirliliğe kadar çok çeşitli problemlere sebep olmaktadır. Esnafımızın ihtiyaçlarını karşılayamayacak duruma gelen sanayi alanlarımızı kentlerimizin dışına çıkarıyoruz.

Böylelikle hem bu alanları vatandaşlarımızın kullanımına açıyor,hem de yeni sanayi alanları oluşturarak sanayicilerimizin, esnafımızın yüzünü güldürüyoruz.

Bu kapsamda, öncelikli olarak başta İstanbul, Kayseri, Kocaeli ve Konya olmak üzere 10 bin bağımsız birim üretmek için çalışmalarımıza başladık.

Hali hazırda İstanbul Arnavutköy'de, Konya Karatay'da, Kocaeli Dilovası'nda ve Aksaray küçük sanayi sitesinde planlama, ihale ve inşa süreçlerimiz devam ediyor. 5 yıl içerisinde sanayi alanlarına yönelik bu çalışmamızı tüm şehirlerimize yayacağız.

YENİ HİBE, TEŞVİK VE KREDİ İMKÂNLARIYLA KENTSEL DÖNÜŞÜMDE FİNANSMAN DESTEĞİ SAĞLANACAK

İller Bankası altyapı hizmetlerinin sağlanması amacıyla gerek teknik gerekse kaynak desteğini daha da artıracak. Yeni dönemde, İller Bankası kanalıyla belediyelerimize 4 milyar liralık dönüşüm kredisi veriyoruz. Bununla da yetinmiyor, kredilerimizde yüzde 50'ye kadar kredi finansmanında hibe desteği sağlıyoruz.

Bunun yanında yeniden hizmete açtığımız Emlak Katılım Bankası ulusal ve uluslararası düzeyde finans kaynaklarının tespitinde önemli bir noktaya geldi.

Yine, Emlak Katılım Bankamız ile konut alım sürecinde, taraflara finans sağlayacak, konut alımını çok daha kolaylaştıracağız. Burada şunu da özellikle vurgulamak isterim. Bundan böyle dönüşüm alanlarında üretilecek yapılarda enerji verimliliği ne kadar fazla ise belirli bir oranda hibe vereceğiz veya kredi sağlayacağız. Böylelikle enerji verimliliğini esas alan projelerin sayısını arttıracak, ekonomimize büyük katkılar sağlayacağız.

Yine bunun yanında dönüşüme giren yapıların sıfır atık projesine uygun şekilde inşa edilmesini sağlayacak düzenlemeleri de hayata geçiriyoruz. Çevre karnesi yüksek projeleri destekleyeceğiz. Vereceğimiz desteklerle sıfır atık projesini, tüm ülkede yaygınlaştıracağız.

Yeterli alana sahip kentsel dönüşüm projelerimizde, sosyal ve kültürel donatı alanlarını, açık ve yeşil alanları dönüşüm alanlarımızın en az yüzde 50'si olacak şekilde belirleyeceğiz.

Tüm bunlara dair mevzuat çalışmalarımızı çok yakında kamuoyuyla paylaşacağız.

DÖNÜŞÜME TABİ TUTULACAK ALANLARDA İMAR PLANLARI YAPILARAK MÜLKİYET PROBLEMLERİ ÇÖZÜLECEK
 

Şehirlerimizde çarpık yapılaşmanın ve mülkiyet probleminin yaşandığı alanlarda, yatay mimari ve modern şehircilik ilkelerine uygun imar planları yapacak, önceliği hak sahiplerine vererek dönüşümü gerçekleştireceğiz. Bir yandan yapıları dönüştürürken bir yandan da vatandaşlarımızı tapularına kavuşturacağız.

İMAR BARIŞINDAN FAYDALANAN VATANDAŞLARIMIZIN YAPILARINI GÜÇLENDİREBİLMELERİ İÇİN MEVZUAT ÇALIŞMASI YAPILACAK

Vatandaşlarımızın oturdukları yapılarını deprem riskine karşı güçlendirebilmelerini sağlayacağız. Güçlendirilebileceği teknik bilgiler ışığında tespit edilen yapılar, Yapı Kayıt Belgesi almak koşulu ile imar kanunundaki kısıtlamalara tabi olmaksızın mevcut yapı alanlarında herhangi ilave artış ve kullanım kararı değişikliği meydana getirmeden güçlendirme ruhsatı alabileceklerdir. Bu çerçevede her yıl 50 bin konutun güçlendirilerek kullanılabileceğini hesap ediyoruz.